(dünden devam ediyoruz)
Cenab-ı Hak, Kur'an-ı Kerim'de, "Beni çokça zikredin" buyuruyor. O halde iman ehli müslüman, "Ben şunu yaptım, bu iş bitti" demez.
Yaptıklarının tamamını nefsine az görür. "Daha var mı?" der. İmanımız eğer biraz sıkıntılı olursa yaptıklarımızı önümüze fatura olarak koyarız. Kazanç olarak koyarız. "Onu yaptık, bunu yaptık" diye işin muhasebesini yaparız.
İmanımız biraz ahirete dönük ve daha güçlü olduğunda ise yaptıklarımızı az görürüz.
Ahirete ne kadar sağlam, güçlü bağlı ise insan, hem ibadetlerini edada kusur etmiyor, hem de yeterli görmüyor. Bu sefer ibadeti edada kemale doğru yükseliyorsun. Çok daha mükemmel yapıyorsun.
Bir çocuğun yazı yazmaya başladığını düşünün. İlk yazdığı yazıdan memnun olur daha iyi yazma gayretinde bulunmazsa çivi yazısı gibi yazı yazar. Ama çok mükemmele doğru gayret ederse günün birinde hattat olur.
Taat ve ibadette de olay böyledir. Yaptığını tam görmediğin zaman mükemmele doğru gidiyorsun. İşte insanın bu ruhu yakalaması lazımdır. Bunu yakalamak birbirini tamamlayan zincirin halkaları gibidir.
O taktirde ibadetlerden feyiz, zevk, muhabbet alırsın. Vicdan huzuru dediğimiz şey budur. Rahatlarsınız, kanaatkar olursunuz, sabır ehli olursunuz. Zikir ehli olursunuz. Allah'ı seversiniz. Allah'tan korkarsınız.
İman ehli olarak insanların elinden tutarsınız. Düşkünleri, zayıfları, fukarayı görür, destek olursunuz, onlara sırt verirsiniz. Ve de toplumda bölücü değil bütünleştirici olursunuz.
Kavgadan, fitneden yana olmazsınız. Hakka karşı direnmezsiniz. Haksızlığın yanında olmazsınız. Haksızlığa "dur" dersiniz.
Dolayısıyla iman ehli olmanın çok güzel yanları vardır. Hem Allah'a dönme bâbında hem insanlara bakan yüzüyle güzel yanları vardır. İnsanların hem Cenab-ı Hakk'a bakan kalbi yönü var, bir de insanlara bakan beşeri yönü var. İman ehli olan insan her iki yöne bakan vazifesini rahatlıkla eda eder.
Her ikisini de vicdan huzuru içinde eda ederek geçici alemden dar-ı bekaya en tatlı şekilde vazifesini yapmış olarak rıhlet eder.
İnanmayan insanın hali
İslam, insanı değerlendirirken etiyle kemiğiyle değil fikriyle, inancıyla değerlendirir. Akaidi olan bir insana, inancı olan bir insana İslam değer verir.
Aksi taktirde o insan ukbada göreceği hesapla, alacağı ceza ile hayvanlardan da aşağı mertebeye düşebilir.
Zaten insanı insan eden değer de onun muhafaza ettiği akaididir, inancıdır. İnanmayan insan hayatı düz yaşayan insandır. Hesabı, kitabı kabul etmediği için bütün hesapları kendini merkeze koyarak yapar.
Üstün bir iradenin mevcudiyetini, varlığını kabul etmez. Hele hele hesabı hiç kabul etmez. Tabir-i caizse bir hayat düşünün ki mutfakta aldığını def-i hacetle çıkartmaktan ibarettir. Hayat felsefesi mutfakla tuvalet arasında bir borudur. Kâfir insanın mantığı budur.
Ama mü'min böyle değildir. Mü'minin hayatında fevkalade bir tezyinat vardır. Bedii zevk vardır. Ruhaniyet, maneviyat, huşû, huzur, mutluluk, aşk, sevgi, saygı, muhabbet vardır.
Ötekinde öyle değildir. Çok kaba bir hayat olup bu hayatın bir inceliği yoktur. Dehlizlerde yaşamayı ister. Hakk'a karşı devamlı isyanda olduğu için adaleti kabul etmez. Hakka karşı çıkar. Sosyal barış, dürüstlük vs; inanmayan insanda bunları bulmanız mümkün değildir. Vatandı, milletti; bunlara saygı ile bakmaz.
Bütün bunlar bize göstermektedir ki; mü'min sadece ferdî hayatının değil, mensubu olduğu ictimaî yapının da sigortasıdır. Allah cümlemize iman nimetinin bütün zevklerini yaşamayı nasib eylesin...
(Prof. Dr. Haydar Baş, İcmal Dergisi Temmuz 2018) 
